Basra Körfezi ve çevresi bu yüzyılın sonuna kadar yaşanmaz hale gelebilir

Nature Climate Change dergisi iki gün önce çok ürkütücü bir makale yayınladı (Pal ve Eltahir, 2015).  Makaleye göre, bu yüzyılın sonuna kadar Suudi Arabistan, BAE, ve Güney Iran'da bir çok şehir yaşanmaz hale gelecekmiş.  Buraları bugün bile çok nemli ve çok sıcak yerler.  Mesela, Dhahran, Dubai, Abu Dabi,  ve Bandar Abbas şehirlerinde şu anda bile günlük maximum yaş termometre sıcaklığı (TWmax ya da wet bulb temperature) senenin bir çok gününde 30 derecenin üzerine çıkıyormuş.  Aşağıdaki şekilde bu açık net olarak görülüyor.

İnsan vücudunun dayanabileceği en yüksek yaş termometre sıcaklığı 35 derece imiş.  Yaş termometre sıcaklığı bildiğimiz normal hava sıcaklığından biraz farklı bir şey.  Termometreyi ıslak pamuğa sararsak elde edeceğimiz sıcaklığa yaş termometre sıcaklığı deniyor.  Yani buharlaşma yolu ile ısı kaybını da içeriyor.  Kuru sıcak havalarda yere su serpelerseniz nasıl hava biraz serinler.  İşte o serinleme yaş termometre sıcaklığı ile kuru termometre (yani normal hava) sıcaklığı arasındaki farktan geliyor.  Kuru iklimlerde, bu fark 15-20 derece olabiliyor.  Mesela, Avustralya'nın içlerinde bir çok yerde yaz aylarında hava sıcaklıkları 40-45 dereceyi buluyor ama yaş termometre sıcaklığı 20 yi nadiren geçiyor.  Çünkü buraları çok kuru yerler ve hava sıcak da olsa buharlaşma yolu ile serinlemek mümkün oluyor.  Ankara'nın mesela yazları çok sıcak olur ama insanı boğmaz, çünkü biraz terleyince farketmeden vücut serinler.  Çünkü, Ankara'da yaş termometre sıcaklığı 20 dereceyi aşmıyor (tüm Türkiye illerinde yaş termometre sıcaklıkları için tıklayın: http://www.yolyapi.com.tr/en/Design/RegionalWetBulbTemperatureValues).

Dayanılabilirlik sınırının 35 derece olması da anlaşılır bir şey.  Yaş termometre sıcaklığı 35 derece olunca, buharlaşma yolu ile serinlemek icin suyun sıcaklığının 35 derecenin üzerinde olması gerekiyor.  Vücut sıcaklığı bildiğiniz gibi 36.5 derece.  Deriden havaya ısı transferi için her zaman küçük bir delta T (sıcaklık farkı) olması gerektiğine göre, yaş termometre sıcaklığı 35 dereceyi bulduğunda artık terleyerek serinlemek imkansız hale geliyor.  Vücut da kendi ısısı içinde pişiyor.  Yaş termometre 35 dereceyi bulduktan sonra orada yaşamak imkansız yani.

Pal ve Eltahir'in Nature Climate Change dergisinde iki gün önce yayınlanan bu makalesine göre, Basra körfezi civarında bir çok yerde yaş termometre sıcaklıkları 35 dereceyi bulacak.  Nereden biliyorlar derseniz, bilgisayar modellemesi tabii.  O bölgede yaptıkları bir "Bölgesel İklim Modellemesi" sonucu.  25-kilometre imiş modeldeki hücre büyüklüğü (grid size).  Sonuçları şöyle:

Kırmızı ve yeşil çizgiler şu anlama geliyor.  Kırmızı sıcaklıklar, eğer iklim değişikliği üzerine dünya önlem almazsa, bugünkü gibi elektriği fosil yakıtlardan üretmeye devam ettiğimiz takdirde oluşacak şartlara tekabül ediyor.  Yeşil sıcaklıklarda , bazı tedbirler alındığı zaman olacak olanlar.  Bu kırmızı ve yeşil çizgiler IPCC nin RCP4.5 (yeşil) ve RCP8.5 (kırmızı) senaryolarındaki gelecek iklim şartlarına göre modellenmiş.  Bu senaryoların ne olduğunu merak ederseniz, IPCC raporlarına bakmanız gerekiyor.

Daha fazla söz söylemeye gerek yok.  Şekiller gerekeni söylüyor.  Dünya mevcut minval üzerinden devam ederse, iklim değişikliğine karşı bir tedbir alınmazsa, Suudi Arabistan'nın güneyi ve Birleşik Arap Emirlikleri yaşanmaz hale gelecek.  Hac mevsiminin yaza geldiği senelerde, hac yapmak imkansızlaşacak.

İklim değişikliğine karşı, gerek Turkiye'de gerek Avustralya'da hala durumu kabullenmek istemeyen insan çok. Şu anda bir sürü bela başımızda iken buna kafa yoracak vaktimiz yok diyenlerden başlayarak bütün bunlar komunist uydurması (ya da siyasi egiliminize gore Amerikan uydurması , kapitalist sistemin dünyaya dayatması) diyenlere kadar geniş bir spektrumda insanlar kafalarını kuma gömmeye tercih ediyor.

Bu belanın yanında aslında İŞİD falan halt etmiş çünkü geldiği zaman hepimizi yakacak. Umarım hepsi komünist-kapitalist-Amerikan-çevreci uydurmasıdır ve hiç bir şey olmaz.  Aksi halde, biz değilsek bile çocuklarımız ve torunlarımız çekecek ceremesini bizim bugünkü umursamazlığımızın.

Reference:
Pal, J S,  & Eltahir, E A B (2015), Future temperature in southwest Asia projected to exceed a threhold for human adaptability, Nature Climate Change. doi:10.1038/nclimate2833

Secim Tahminleri

Seçim sonuçları hakkında en iyi tahminler bahis sitelerinde oluyor.   1 Kasım Turkiye seçimleri hakkında, https://sports18.betin.com/en/others/politics sitesindeki oranları ve bu oranların zaman içinde değişimini kaydedeceğim bu sayfada.  Doğrusu merak ediyorum acaba seçim öncesi bir kaç hafta içinde önemli değişiklikler olacak mı diye.

Not (29 Ekim):
Tabloyu çeşitli günlerde güncelledim ama gördüğünüz gibi rakamlar pek değişmedi.  Benim bundan anladığım şu: pek fazla bahse giren yok.  Başlarda para koyan bir kaç kişi vardı ve o zamanki oranlar sabit kaldı.

Niçin kimse bahse girmiyor?  İki cevabı olabilir.  Birinci cevap, Türkiye insanı kumar oynamasını sevmiyor, yabancılar da Türkiye seçimleri ile ilgilenmiyor.  Olabilir.  İkinci muhtemel cevap ise, 1 Kasim seçim sonuçlarını tahmin etmenin  pek zor olduğu ve  bu yüzden kimsenin para yatırmak istemediği.  Bu da olabilir tabii.  Benim tahminim de bu aslında.  Geçenlerde Mediascope'da Ruşen Çakır ile Bekir Ağırdır arasında bir söyleşi izledim.  orada Bekir Ağırdır bana dogru gelen bir tesbitte bulundu.  "7 Haziran seçimleri," dedi "başkanlık sistemi üzerine bir referandum idi ve başkanlık tezi o seçimlerde kaybetti.  1 kasım seçimleri ise tek başına bir AKP hükümeti ihtimali üzerine bir referandum."  Belki de o yüzden tahmin zor.  Secmen AKP den eskisi kadar hoşnut değil ama alternatifler konusunda da emin değil.  Bahsi müşterek oranlarına göre en az para veren AKP nin 43% ya da daha fazla oran alması.  Yani yatırılan paraya göre en muhtemel olasılık o.  Ama 40.6-42.9% aralığı da ondan çok farklı değil.  Sadece 3.  Ve hatta 38-30.5% aralığı da 3.25.  Yani 38% ile 45% arasında herhangi bir sonuç olabilir AKP için.  38% altı 1 e 8 veriyor.  Herhalde kimse o sonucu olası görmüyor.  Bir kaç gün kaldı.  Göreceğiz.

Tarih	AKP <38	AKP 38.0-40.5	AKP 40.6-42.9	AKP >43	CHP <24	CHP 24.0-26.5	CHP 26.6-28.9	CHP >29	HDP <12	HDP 12.0-12.9	HDP 13.0-13.9	HDP >14	MHP 15.0-16.5	MHP 16.6-17.9
5/10	3.50	2.25	2.60	5.50	9.00	2.75	2.10	3.25	8.75	4.50	1.80	2.50	2.25	2.20
6/10	5.50	4.00	2.25	2.60	9.00	2.50	2.20	3.50	3.40	3.25	2.50	4.00	2.40	2.60
8/10	5.50	4.50	2.25	2.40	9.00	2.50	2.20	3.50	3.00	3.25	2.75	4.50	2.40	2.75
9/10	5.50	4.50	2.25	2.40	9.00	2.50	2.20	3.50	3.00	3.25	2.75	4.50	2.40	2.75
11/10	8.00	6.00	2.50	1.73	9.00	2.50	2.20	3.50	2.20	3.00	3.50	5.50	2.40	2.75
13/10	8.00	6.00	2.50	1.73	9.00	2.50	2.20	3.50	2.20	3.00	3.50	5.50	2.40	2.75
15/10	8.00	6.00	2.50	1.73	9.00	2.50	2.20	3.50	2.20	3.00	3.50	5.50	2.40	2.75
20/10	8.00	3.25	3.00	2.00	9.00	2.50	2.20	3.50	2.20	3.00	3.50	5.50	2.40	2.75
26/10	8.00	3.25	3.00	2.00	9.00	2.50	2.20	3.50	2.20	3.00	3.50	5.50	-	-
27/10	8.00	3.25	3.00	2.00	9.00	2.50	2.20	3.50	2.20	3.00	3.50	5.50	2.40	2.75
Sonuclar				*		*			*				<15

NOTE: 26 Ekim'de baktığımda, betin sitesinde MHP için hiç bir rakam yoktu.  Ne demek bilmiyorum.

7 Haziran Seçim Sonuçları şöyleydi:
AKP = 40.87%
CHP = 24.95%
MHP = 16.29%
HDP = 13.12%
(http://secimsonuclari2015.mynet.com/)

1 Kasım seçimlerinin resmi olmayan sonuçları da şöyle çıktı:
AKP = 49.4%
CHP = 25.4%
MHP = 11.9%
HDP = 10.7%

Bu https://sports18.betin.com/en/others/politics  bahsi müşterek sitesi, Türkiye'deki bir çok anketten daha iyi tahmin etmiş oldu sonuçları.